Biddend mediteren met Dietrich Bonhoeffer
“De eerste gedachte en het eerste woord van elke nieuwe dag behoren aan God toe”
Een bijdrage van Dick Lammers.
Eerst een half uur stille tijd voor meditatie, dat was de nieuwe dagorde die de Duitse verzetstheoloog Dietrich Bonhoeffer (1906-1945) invoerde op de predikantenopleiding in Finkenwalde. Zijn studenten kregen de opdracht om na te denken over een tekstgedeelte uit de Schrift. Geen preek maken. Niet op zoek gaan naar nieuwe gedachten, maar wachten op wat de tekst jou persoonlijk te zeggen heeft.
Deze dagelijkse overdenking noemt Bonhoeffer ‘biddend mediteren’ en begint met zwijgen. Zwijgen is het bewust luisteren naar het gelezen Woord zoals een woord van een mens dat ons zo lang bijblijft, in ons gemoed doorwerkt, ons onrustig maakt of juist verblijdt. Luister actief en laat God tot je hart spreken door de verzen die je gelezen hebt, aldus Bonhoeffer in zijn boek Gemeinsames Leben (1938).
Dat vereist concentratie, geduld en tijd. De Bekennende Kirche (BK) echter vond dat theologen vooral moesten leren preken en catechiseren. Maar Bonhoeffer hield vol. Preken lukt niet als we niet eerst bereid zijn naar de Ander te luisteren.
De eerste gedachte en het eerste woord van elke nieuwe dag behoren aan God toe. Wie zichzelf de dag schenkt en niet bereid is naar anderen te luisteren, zal al gauw niet meer naar God luisteren, maar meteen in actie willen komen.
Hoe het afliep? Het ontbrak de studenten aan concentratie. Sommigen vielen zelfs in slaap. Maar geleidelijk raakten ze met de dagelijkse meditatieve momenten vertrouwd.
Verder lezen:
Bonhoeffer, Dietrich (2014) Verborgen omgang. Over leven in gemeenschap, Lagendijk, L. W. (vert. en inl), Utrecht: Kok.
Over de auteur van dit artikel:
Dick Lammers is een theoloog en is een kenner van de werken van de Duitse theoloog en verzetsstrijder Dietrich Bonhoeffer. Hij stelde zijn inspirerende teksten beschikbaar voor deze website.